Dedikodu yapanların dedikodusunu yapmak istiyorum. Tabi ki Hukuken 🙂
Herkes, onur, şeref ve haysiyet sahibidir. Ceza hukuku, kişiyi, onuruna, şeref ve haysiyetine dokunan fiillere karşı korumaktadır. Bu sebeple giderek yoğunlaşan anlık temas kurma, anlık diyalog zeminlerinde kişilerin özel hayatı, iş hayatı ile ilgili olarak şeref ve haysiyetine dokunan sözler ve eylemlerin sıkça suç teşkil edecek derecede tekrar edilmesi sonucunu doğurmaktadır.
Hayatlarını başarı ve kazanımlarla geçirmiş kişilerin, çay-kahve sohbetlerinde, özel alan olmayan herkese açık alanlarda birileri hakkında olumsuz ve ispata muhtaç sözler sarf ederken duyamazsanız. Sanırım benimle hemfikir olabileceğiniz bir husus var ki dedikoduyu, kendini işlerinden muaf tutmuş, yapılacak işleri arasına kıymetli düşünceler ve eylemler koyamayanlar icra etmektedirler. Ancak umama açık alanlarda, dilden dile geçecek sözlerin söylenirken mutlaka ilgilisine ulaşacağından emin olun. Her ne kadar söylenen sözler bir süre sonra “başkasından duydum şeklinde rivayet ve anonim şekline dönüp sözün sahibi bir efsaneye sığınmaya çalışsa da” emin olun ki bu da bir süre ortaya çıkmaktadır.
Günümüzde dedikodu yapmak olağan bir hal durumuna dönüşmüş olup, dedikodunun adı “bunları biliyor muydunuz?” şeklinde tezahür ettiğinden hiç kimse yaptığı eylemin neticelerini öngörememekte, dedikoduya maruz kalan kişinin özel ve iş hayatına nasıl bir zarar verdiğini hesaba katmamaktadır. Ben bunları kimseye demiyorum kendime söylüyorum. Sakın dedikodu yapma!!! “Sarf edilen sözlerle belki bir aileyi parçalayabilirsin, belki bir işletmeyi kapattırabilirsin, belki bir yaralamaya bir cinayete sebebiyet verebilirsin… Öyle bir fitil ateşlersin ki kelebek etkisi yapar bilemezsin, yıkılan ailelerin, dağılan işyerlerinin, cinayetin, yaralamaların tetiğini sen çekmiş olabilirsin. Sakın dedikodu yapma !!!
Dedikodu yapılmasının ve buna bağlı devam eden suçların önüne geçebilmek adına yapılan yasal düzenlemelerde en basit haliyle 2 veya daha fazla kişinin bizzat yanında veya gıyabında namusunu ve saygınlığını küçük düşürecek derecede sözler sarf etmesi halinde 6 aya kadar hapis cezasına mahkum edilmesi öngörülmektedir.Kişilerin mesleki ,ailevi ve en özel durumlarına ait sır kalması gereken,sır kalamayıp ortaya çıkan o özel durumların dilden dile yayılmasına sebebiyet veren bunda aracılık eden her kitap ve dilde lanetlenmiştir. Tabiki yasalarımızda bu husus lanetleme oranında olmasa da “özel hayatın gizliliği ihlal suçu, hakaret ve iftira suçları olarak düzenlemektedir.
Yüksek Yargı Organları tarafından da sonuçlandırılan bir çok dosya da “ kişilerin aralarında ilişki olduğu dedikodusunu yapan ,iş yaptığı veya çalıştığı yerle ilgili mesleki sırlarla ilgili alenen konuşan, kişilerin gerek kişisel gerekse ticari hayatını etkileyecek derece de sözler sarf edenler hakkında 2 yıla kadar hapis cezaları verilmiştir .Ayrıca bu tarz konuşmaları dinleyenler de mahkemelerce yapılan yargılamalarda olayın tanığı olarak dinlenecektir.
-……. isimli kadının yanında çalıştığı muhtarla ilişkisi olduğu dedikodusunu ‘yayan’ İ.Y. hakkında ‘hakaret’ suçundan 2 yıla kadar hapis istenmiştir.
– …anne kızın, komşuları hakkında açtığı, ancak yerel mahkemece reddedilen bir davanın temyizi ile ilgili Yargıtay’ın kararında, dedikodunun kişilik haklarına saldırı olduğuna kanaat getirerek, komşu H.M’nin tazminat ödemesi gerektiğine hükmetmiştir.
…görev yaptığı hastanede, bir kadın personel hakkında dedikodu yaydığı iddia edilen doktora aylıktan kesme cezası verilmiş , bunun üzerine Danıştay’a başvurulması nedeniyle incelenen dosya da Danıştay, mahkeme kararında hukuka aykırılık görmemiş Görev yaptığı hastanede, bir bayan personelin ahlaki zaafları olduğu yönündeki dedikoduyu yaydığı iddia edilen uzman doktora aylıktan kesme cezası verilmesinin yerinde olduğuna hükmetmiştir.
-Çalıştığı İşyerinde işyeri çalışanları yöneticileri işverenler hakkında dedikodu yapanların iş akitlerine haklı nedenle fesih sebebi sayılmıştır.
Dedikodu yapmak;iftira,hakaret, özel hayatın gizliliğini ihlal gibi suç unsurlarını taşımaktadır. Bu bağlamda bu suça ortak olmak konusunda dinleyicileri açısından da yasal düzenleme çalışmaları yapılmaktadır. Toplumsal çözülmelerin başında gelen bu küçük görünen ama neticeleri itibariyle büyük etkiler meydana gelebilecek söz ve davranışlarımızı ölçmek ve duyarlı davranmak gerekmektedir. Her türlü davranışın ahlaki ve cezai karşılığı olduğunu unutmadan bir başkası için sarf edilecek sözleri söylemeden önce birkaç kez düşünmemiz gerektiğini hatırlatmak isterim. Saygılarımla.
Avukat Doğan Pehlivan
